Mọc răng theo nghĩa chung được hiểu là sự dịch chuyển xuyên qua nướu của răng theo hướng về phía mặt nhai cho đến khi tiếp xúc với răng đối diện. Xét bối cảnh rộng hơn thì mọc răng đề cập đến sự dịch chuyển của răng trong khoang miệng từ vị trí phát triển của nó trong xương hàm đến vị trí chức năng trong khoang miệng và duy trì vị trí này trong suốt cuộc đời. Mọc răng và những ứng dụng lâm sàng được thể hiện thế nào? Cùng tham khảo thông tin ở bài viết dưới đây.
- Thời điểm mọc răng và thời gian hình thành các cấu trúc răng
Hình 1 mô tả thời điểm mọc răng và thời gian hình thành các cấu trúc răng (ở người da trắng). Khoảng biến thiên thời gian mọc khá rộng và khi mọc ngoài khoảng thời gian mọc này mới được xem là bất thường và có vấn đề về mọc răng. Vì các răng mọc theo một lịch trình thời gian mọc khá ổn định, sự hiện diện của răng vĩnh viễn cùng với răng sữa (thời kì hỗn hợp) giúp đánh giá tuổi răng cùng với tuổi xương là một chỉ số có giá trị trong đánh giá sự phát triển của trẻ. Trên phin X quang mức độ hình thành thân răng và chân răng là cơ sở đánh giá tuổi răng.
Ghi chú: Thời gian hình thành khuôn men và bắt đầu sinh ngà tính theo tuần bào thai (t) ở răng sữa và tính theo tháng 9th) và tuổi (tu). Thời gian mọc tính theo tháng (th) và tuổi (tu)
-
Răng mọc sớm ở trẻ nguyên nhân và hậu quả
Răng mọc sớm khá hiếm. Thỉnh thoảng, trẻ sơ sinh đã có sự hiện diện của răng cửa dưới gọi là răng sơ sinh. Những răng này nên được nhổ sớm để tránh chấn thương do bú.
Răng sơ sinh có cấu trúc bất thường với đặc điểm không có men trụ vùng cổ, không có ngà ống hoặc ngà ống khổng lồ ở vùng không có xê măng. Mất răng sữa sớm có thể dẫn đến mọc răng vĩnh viễn thay thế sớm nếu ổ răng chưa khép, nhưng làm chậm mọc răng vĩnh viễn xảy ra phổ biến hơn. Điều này có thể do các yếu tố tại chỗ hoặc toàn thân. Các yếu tố toàn thân bao gồm suy dinh dưỡng, di truyền, thiếu nội tiết tố như hormone tăng trưởng, hormone tuyến giáp hoặc các bệnh về xương như xương hóa đá.
-
Răng không thể mọc được nguyên nhân và hậu quả
Các yếu tố tại chỗ như răng sữa và trồi răng đối diện có thể cản trở mọc răng. Chấn thương nghiêm trọng có thể tổn thương túi răng dẫn đến không hình thành dây nha chu. Kết quả là răng bị cứng khớp và không thể mọc được.
Mọc răng có thể chậm lại do tăng mật độ mô sợ trên răng đang mọc có sự hiện diện của nang mọc răng từ biểu mô lá răng sót.
-
Không mọc răng nguyên phát
Không mọc răng nguyên phát là tình trạng răng vĩnh viễn, nhất là răng cối lớn không mọc được. Nguyên nhân do yếu tố tại chỗ hay yếu tố toàn thân vẫn chưa xác định được.
Về phương diện lâm sàng, không có sự khác biệt về giới tính hay vị trí răng là hàm dưới hay hàm trên. Điều trị chỉnh nha thường không hiệu quả trong những trường hợp này. Không mọc răng thường liên quan đến tình trạng thiếu răng và có thể liên quan đến yếu tố gia đình. Khiếm khuyết các gen như CSF-1, c-fos có thể là nguyên nhân của tình trạng này.
-
Răng mọc cao hơn mặt nhai
Răng mọc cao hơn mặt nhai hay còn gọi là mọc quá mức hay còn gọi là răng trồi thường xảy ra khi không có răng đối diện. Thông thường, dây chằng nha chu và xương ổ răng phát triển cùng nhau, do đó nướu cũng phát triển theo. Tuy nhiên, một số trường hợp răng trồi nhưng nướu không phát triển theo làm lộ chân răng. Đây chính là những trường hợp THÁCH THỨC trong điều trị nha khoa và đòi hỏi nha sĩ phải lập kế hoạch hết sức cẩn thận.
-
Dịch chuyển mọc răng
Dịch chuyển mọc răng tương tự như dịch chuyển chỉnh nha, ngoại trừ dịch chuyển răng trong chỉnh nha là do lực cơ học. Ở cấp độ phân tử, các cytokin tiền viêm như IL-1, 2, 6, 8 và TNFα đóng một vai trò quan trọng trong dịch chuyển răng chỉnh nha thay vì CSF-1 và VEGF. Thử nghiệm sử dụng thuốc ngăn chặn hình thành prostaglandin như aspirin, ibuprofen cho thấy giảm tiêu chân răng hoặc dịch chuyển răng.
-
Hiện tượng sốt mọc răng ở trẻ sơ sinh
Trong thời điểm mọc răng phá vỡ biểu mô miệng, thường có phản ứng viêm cấp ở mô liên kết xung quanh. Phản ứng viêm cũng xảy ra ở viền nướu với nhiều mức độ khác nhau trong suốt cuộc đời. Về mặt lâm sàng, khi răng chui qua niêm mạc miệng, thường xuất hiện cơn đau và sốt nhẹ, khó chịu. Đây chính là dấu hiệu của một quá trình viêm. Ở trẻ sơ sinh các triệu chứng này thường được gọi là sốt mọc răng.