Trong hầu hết các điều trị nha khoa hay phẫu thuật miệng – hàm mặt hiện nay, gây tê tại chỗ đã giúp bệnh nhân tránh khỏi đau đớn. Thuốc tê tại chỗ thế hệ mới rất hiệu quả và an toàn, đa số bệnh nhân không gặp phải tác dụng phụ, cũng như những biến chứng toàn thân và tại chỗ kéo dài.
Tuy nhiên, các phản ứng phụ trầm trọng thỉnh thoảng vẫn xảy ra trong gây tê tại chỗ: rối loạn cảm giác kéo dài (NSD) với triệu chứng giảm khả năng cảm nhận xúc giác và vị giác là vấn đề mà một số bệnh nhân gặp phải. Rối loạn cảm giác thần kinh V (NSD) kéo dài không chỉ liên quan đến mất dẫn truyền thần kinh làm giảm cảm giác, mà đa phần còn liên quan tới triệu chứng thần kinh với biểu hiện phá hủy thần kinh của bệnh nhân. Do đó, tổn thương thần kinh V do gây tê gây rối loạn cảm giác (NSD) vĩnh viễn có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, và mọi giải pháp khả dĩ được áp dụng nhằm giảm tối đa khả năng xảy ra nguy cơ với các biến chứng như vậy.
Các lựa chọn điều trị
Hiện nay, không có chỉ định phẫu thuật trong trường hợp rối loạn thần kinh cảm giác do gây tê tại chỗ. Trong khi đó chấn thương thần kinh do cơ học liên quan đến tiểu phẫu răng khôn có thể điều trị thành công bằng vi phẫu thuật, nhưng thật không may là sang thương thần kinh do độc tính thuốc lại không có khả năng hồi phục dưới hỗ trợ của phẫu thuật. Lý do là tổn thương thần kinh trong phẫu thuật răng khôn hầu như chắc chắn xảy ra tại vùng răng khôn, và đường vào tiếp cận phẫu thuật hoàn toàn khả thi với các đường vào phẫu thuật trong miệng. Ngược lại, đường vào phẫu thuật tiếp cận khoang chân bướm hàm nhằm thực hiện vi phẫu thuật thần kinh trong các trường hợp tổn thương do gây tê tại chỗ là rất khó khăn, hay nói cách khác là không thể thực hiện với đường vào trong miệng hay ngoài mặt. Hơn nữa, một sang thương do độc tính thuốc tê thì không thể thấy được trên lâm sàng. Mặc khác, điều trị nội khoa là không phải là lựa chọn phù hợp. Tư vấn và hướng dẫn để bệnh nhân an tâm có thể áp dụng trong những trường hợp rối loạn nhẹ, hoặc sử dụng thuốc tê bôi tại chỗ lidocaine 5% hay thuốc tương tự có thể làm giảm các triệu chứng trong một số trường hợp nặng. Những bệnh nhân đau thần kinh trầm trọng hay loạn cảm giác có thể dùng thuốc làm giảm nhẹ triệu chứng, gồm có gabapentin, hoặc thuốc chống động kinh hay thuốc chống trầm cảm tương tự. Tuy nhiên, những thuốc này có một số tác dụng phụ gây buồn ngủ, kể cả trạng thái lơ mơ, những hiện tượng này có thể xảy ra kết hợp với tình trạng rối loạn cảm giác mơ hồ nhưng khiến bệnh nhân lo âu. Cần phải nhấn mạnh là ngay cả các triệu chứng thần kinh trầm trọng cũng giảm dần theo thời gian, và các chiến lược “sống chung hoà bình” có thể giúp bệnh nhân thoát khỏi tình trạng này. Thực sự là không có giải pháp lý tưởng nào cho tình trạng lâm sàng phức tạp khó xử này.
Biện pháp phòng ngừa
Do không có giải pháp cụ thể nào trong điều trị tổn thương thần kinh do gây tê, nên việc tập trung vào các biện pháp phòng ngừa và đánh giá nguy cơ khi lựa chọn phương pháp gây tê tại chỗ lý tưởng là hợp lý nhất. Có hơn 90% trong số các trường hợp rối loạn cảm giác do gây tê tại chỗ có liên quan đến những vùng cảm giác của thần kinh xương ổ răng dưới, và đa số các trường hợp rối loạn thần kinh cảm giác đều có liên hệ với tiêm thuốc tê nồng độ 4%, do đó nên thận trọng và tránh sử dụng những thuốc này khi gây tê thần kinh xương ổ răng dưới và nên xem xét các thuốc có thể thay thế.
Lựa chọn khác là nên báo cáo mọi trường hợp rối loạn thần kinh cảm giác do gây tê tại chỗ và các trường hợp khác phản ứng bất lợi với cơ quan lưu trữ dữ liệu cấp quốc gia. Mặc dù việc làm như vậy dường như ít ảnh hưởng đến những hành động có trách nhiệm hơn từ FDA, các cơ sở y tế địa phương hay quốc gia, thậm chí với các trường hợp phản ứng phụ trầm trọng do thuốc, thì cũng không có cách nào khác hơn nhằm tác động đến những người có thẩm quyền là việc thu thập bằng chứng, và tạo sự khác biệt trong danh sách các nguy cơ đã được biết đến.
Giáo dục bệnh nhân, thông báo cho bệnh nhân biết những trường hợp phản ứng phụ với thuốc từ báo chí và internet, cung cấp các thông tin tương tự từ những nghiên cứu khoa học có thể cảnh báo cho những bệnh nhân yêu cầu gây tê tại chỗ về những lựa chọn thay thế được với nguy cơ thấp nhất.
Để tránh những tai biến cho bệnh nhân khi các Bác sĩ điều trị bệnh lý vùng miệng , hàm mặt thì việc hoàn thiện những kiến thức về phẫu thuật miệng là vô cùng cần thiết. Đây chính là lý do MESI tổ chức khóa học Phẫu thuật Miệng do TS.BS Trần Ngọc Quảng Phi giảng dạy.
📞Liên hệ tham dự chương trình qua hotline:0869.320.399